محمد دهقانی که معتقد است برخود «نظامی»، «تشکیلاتی» و «دولتی» با زبان کار درستی نیست میگوید: به نظر من درآوردن واژهسازی به صورت دولتی و اینکه فرهنگستان خودش را متصدی این کار میداند غلط است.
این استاد پیشین دانشگاه تهران و نویسنده در گفتوگو با ایسنا، درباره واژههایی که اخیرا توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی جایگزین شدهاند و شوخیهایی که در فضای مجازی با آنها میشود اظهار کرد: بعضی از این واژهها و کلماتی که از گذشته ساخته شدهاند، گاهی ترکیباتی مطابق طبیعت زبان فارسی بودهاند و اگرچه آنها هم از اول به دلیل تازگیای که داشتند به نظر مردم غریب میآمدند، اما پس از مدتی پذیرفته شدند. امروز اصلا کسی فکر نمیکند که اینها تا همین ۶۰، ۷۰ سال پیش در زبان فارسی وجود نداشته و در این مدت رایج شده است؛ مثل «دامپزشک»، «دندانپزشک» و نظیر اینها که امروزه خیلی برای ما طبیعی شده است.
او در ادامه بیان کرد: تعدادی از کلماتی به این شکل که با ساخت زبان فارسی متناسب بوده، پذیرفته شدهاند و امروز هم خیلی طبیعی هستند و به کار میروند. اما کلمات دیگری هم هستند؛ متاسفانه بخش اعظم کلماتی که فرهنگستان از ابتدای کارش ساخته و هنوز هم میسازد، این حالت را دارند که واقعا مورد تمسخر قرار میگیرند و اهل زبان آنها را نمیپذیرند. گاهی اوقات هم مردم به صورت شایعه یا برای تمسخر مثلا میگویند که گفتهاند به «پیتزا» بگویید «کشلقمه». من واقعا نمیدانم فرهنگستان چنین چیزهایی گفته است یا نه، اما مردم به هر حال بر اساس چیزهایی که فرهنگستان میسازد و اصرار دارد که ما آنها را به کار ببریم، این لطایف را درست میکنند و این واژهها را نمیپذیرند.
دهقانی سپس با اشاره به علتی که باعث مقاومت مردم در برابر واژههای ساختهشده میشود گفت: مردم «هواپیما» را راحت پذیرفتند، اما حالا نمیپذیرند که بگویند «چرخبال» یا «بالگرد». هرچقدر هم که فرهنگستان بگوید «خودرو»، مردم باز هم میگویند «ماشین». ممکن است مدتی بعضی از اینها جا بیفتند و مردم آنها را به کار ببرند، ولی در اغلب موارد در برابر آنها مقاومت میشود، چون دلیلی برای این کار نمیبینند. گرفتن واژههای قرضی از زبانهای دیگر امری طبیعی است که در همه زبانها وجود دارد. همین کلماتی که فارسیزبانها میتوانند راحت آنها را تلفظ کنند مثل «تلویزیون»، «آسانسور» و ... از زبانهای مختلفی گرفته شدهاند.
نظر خود را بگذارید