دکتر عماد افروغ نویسنده، جامعه شناس و سیاستمدار و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در دوره هفتم و رئیس کمیسیون فرهنگی آن دوره مجلس با اشاره به ضرورت برگزاری مراسم محرم و توجه به جنبههای مردمی و ریشه تاریخی آن از ترسیم یک خط میانه برای برگزاری در عین رعایت پروتکلهای بهداشتی سخن به میان آورد.
مشروح گفت و گوی نشریه حریم امام با عماد افروغ در ادامه می آید:
بحث مطرح این روزها در جامعه، تصمیمگیری برای چگونگی برپایی مراسم و مناسک عزاداری ایام محرم است. به نظر حضرتعالی سیاستگذاران و تصمیم گیران امر در این حوزه باید چگونه عمل کنند؟
مقدمتاً عرض کنم برپایی مراسم مربوط به شهادت حضرت اباعبدالله علیهالسلام با سایر مناسک متفاوت است. این ویژگی از طرفی به قیام عظیم و شگفتانگیز آن حضرت و از سویی به هویت دینی و تاریخچه دینداری مردمان این سرزمین باز میگردد. عدهای تعطیلی حج که واجب الهی است را به واسطه شیوع کرونا متذکر میشوند و همین حکم را به عزاداری محرم هم تعمیم میدهند. اما بحث من این است که جریان سوگواری محرم حتی با حج نیز تفاوتهایی دارد. یکی از وجوه تمایز این است که حج تنها بر افراد مستطیع واجب است، اما عزای امام حسین علیهالسلام امری فراگیرتر است و همگان را شامل میشود. به لحاظ تاریخی هم دیده شده که گاهی حتی مراجع هم آنچنان که باید و شاید نتوانستهاند این شور حسینی را کنترل کنند. چرا که این جریان وارد فرهنگ این کشور و تبدیل به یک آیین مردمی شده است.
ما باید متوجه جایگاه معرفتی و تاریخی عزاداری عاشورا باشیم. حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه فرمودند: « سید الشهدا- سلام الله علیه- مذهب را بیمه کرد.» (صحیفه امام، جلد 11، صفحه 95) این واقعیت نخست است. نکته دوم اینکه این روزها مناسک، در جامعهشناسی دینی جایگاه ویژهای دارند. شاید در گذشته بیشتر مباحث معرفتی مدنظر بودند و مباحث مرتبط با مؤلفههای هستی شناختی و ارزششناسی بیشتر مطمح نظر بودند اما امروزه بحث مناسک امری بسیار جدی است و افراد بسیاری از مناسک بهرهبرداریهای ویژهای میکنند و ابعاد زیرین و لایههای عمیقتر هویت دینی خود را سامان میدهند. حتی بزرگان دینی هم گاهی اوقات عطش تجربه دینی خود را در یک امامزاده یا مکان مقدس فرو مینشانند و پاسخ سؤالات خود را از آنجا دریافت میکنند. برپایی مراسم عزاداری امام حسین(ع) به لحاظ تاریخی نشان داده که همواره از این شور برای شعور بخشی استفاده شده است و اگر این شور و حرکت مردمی نباشد نمیتوان معرفت دینی را اعتلا و ارتقا بخشید.
نظر خود را بگذارید