محدثه واعظی‌پور: وقتی از کارنامه حرفه‌ای هنرمندان صحبت می‌کنیم، معمولا بحث به این بخش می‌رسد که هر هنرمند دوران اوج دارد که دائمی نیست. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت نوار موفقیت و تحسین‌هایی که نصیب هنرمندان می‌شود همیشگی باشد. به نظر می‌رسد این وضعیت شامل همه پدیده‌های هستی می‌شود و دوره تثبیت یا شکوفایی مستمر نیست. وضعیت سریال‌سازی در یک دهه اخیر این گونه بوده و هر چه پیش آمده‌ایم آثاری که کیفیت و محتوای قابل توجه داشتند کمتر شده است.

برنامه‌سازی در شبکه‌های تلویزیون به سمت کپی برداری میل کرده و دقیقا برنامه‌هایی کپی و تکرار می‌شوند که سالها به نمونه اصلی آنها دشنام داده شده است.

«عصر جدید» به عنوان برنامه‌ای پربیننده، کپی دست چندم و ایرانی شده برنامه‌های استعدادیابی غربی است. انواع تاک شوها، که حتی در دکور و اجرا برنامه‌های شبکه‌های خارجی را تداعی می‌کنند قرار است ما را از تماشای نسخه‌های اصل و باکیفیت این برنامه‌ها بی‌نیاز کنند.

در سریال سازی، روند اضمحلال عیان‌تر است، این بحران در مناسبت‌های ملی و مذهبی که قرار است تلویزیون خودش را نشان بدهد بیشتر روشن می‌شود. از «معصومیت از دست رفته» (داود میرباقری)، «وفا» یا «سفر سبز» (محمدحسین لطیفی) رسیده‌ایم به سریال‌های مناسبتی شعاری گل‌درشت که نه کیفیت هنری دارند، نه به یاد می‌مانند. مجموعه‌هایی که پس از یک بار تماشا، خوشبختانه از ذهن می‌روند و جایشان را به اثری نازل‌تر می دهند. وضعیت به شکلی رقم خورده که حتی در سیر فعالیت کارگردان‌های تلویزیون، در این سال‌های اخیر کیفیت آثار نزولی‌تر شده است. به جز داود میرباقری که موقعیتی منحصر به فرد دارد، بقیه کارگردان‌های تلویزیون در این سال‌ها ضعیف‌ترین آثارشان را ساخته‌اند و از دوران اوج فاصله گرفته‌اند. کاهش تعداد تماشاگران تلویزیون، هم حقیقتی است که نمی‌توان کتمان کرد.

این روزها و در حالی که شیوع ویروس کرونا، عزاداری‌های عمومی را با محدودیت مواجه کرده است، تلویزیون می‌توانست رسانه‌ای برای ترویج ارزش‌های فرهنگ عاشورا باشد. اگر به عنوان مسلمان شیعه باور داشته باشیم که عاشورا یک فرهنگ است و بیش از همه تظاهرها و نمایش‌ها باید به مفهوم این فرهنگ نزدیک شد، نگاهمان به برنامه‌سازی و تولید سریال به نام عاشورا پوست می‌اندازد.

کافی است مدیران صدا و سیما به ویژه چهره‌های جوان تازه از راه رسیده که به نظر می‌رسد قبلا قرابتی با این رسانه نداشته‌اند، سریال‌های مناسبتی یک دهه پیش را مرور کنند و ببینند که در دوره‌ای، مضامین مذهبی و معنوی چطور با پسند و خواست تماشاگر پیوند می‌خورد و چگونه آثاری از جنس «معصومیت از دست رفته»، «وفا» و «سفر سبز» مفهوم مقاومت، ظلم‌ستیزی، تلاش برای احقاق حق و پیروزی حق علیه باطل را که کلید واژه‌های فرهنگ عاشورایی هستند، ترویج می‌کرد.

این که قرار است تولید سریال در شبکه نمایش خانگی تحت کنترل و نظارت صدا و سیما قرار بگیرد، تیر خلاص به پیکر بی‌جان سریال‌سازی است. این روزها که سریال‌های غربی و ترک بین بینندگان ایرانی دست به دست می‌شود نظارت و کنترل بیشتر قرار نیست کیفیت را افزایش دهد، ماجرا پایان دادن به رقابتی است که می‌توانست به دیده شدن دیگران بیانجامد.